U nang buồng trứng chiếm tỷ lệ khoảng 3,6% các bệnh phụ khoa thường gặp. Vậy u nang buồng trứng có nguy hiểm không?
U nang buồng trứng chỉ một khối phát triển bất thường trên buồng trứng. U nang buồng trứng có thể phát triển từ các mô của buồng trứng hay từ mô của các cơ quan khác trong cơ thể. Khối u này có thể chứa dịch hoặc chất rắn dạng như bã đậu.
Ảnh 1: Hình ảnh buồng trứng có u nang.
U nang buồng trứng tồn tại ở nhiều dạng khác nhau với nhiều biến chứng khác nhau gồm: 1. U nang cơ năng: là những khối u phát sinh do rối loạn hoạt động nội tiết của buồng trứng, về mặt giải phẫu bệnh tổ chức buồng trứng không có thay đổi. U nang buồng trứng cơ năng thường là u lành tính, có thể tự biến mất và không gây nguy hiểm.
- U nang thực thể: có biến đổi về tổ chức học buồng trứng ở những khối u, vì vậy đây là những khối u có nguy cơ ung thư hóa. Bệnh thưởng tiến triển chậm nhưng nặng dần theo thời gian. Khi khối u to, chèn ép các tạng xung quanh gây biến chứng thì người bệnh mới nhận thấy triệu chứng rõ rệt.
U nang thực thể chia làm các dạng như sau:
- U nang nước buồng trứng chiếm khoảng 40% bệnh nhân mắc u nang buồng trứng. Nếu trên bề mặt u có các mạch máu tăng sinh hình lược, hay có các nhú trên bề mặt hoặc trong lòng u là những dấu hiệu nghi ngờ ung thư hóa.
- U nang nhầy buồng trứng: khoảng 20% bệnh nhân mắc u nang buồng trứng thuộc nhóm này. U nang nhầy có lớp vỏ ngoài màu trắng, dày hơn u nang nước, dịch lỏng bên trong nang quánh đặc và có màu vàng. Vách ngăn chia khối u thành nhiều thùy nhỏ. U nang nhầy có thể phát triển tới hàng kg nên dễ bị xoắn, vỡ và chèn ép vào các tạng lân cận. Cụ thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng người bệnh như:
Vỡ nang: Khi vỡ nang, bệnh nhân sẽ đột ngột đau bụng, đau liên tục, hạ vị và hai hố chậu ấn đau, có phản ứng. Một số trường hợp vỡ nang gây chảy máu trong, bệnh nhân có thể choáng mất máu. Thăm khám âm đạo thấy khối u khó xác định, tử cung đau khi di động. Sau khi vỡ nang, bệnh nhân có hội chứng nhiễm khuẩn, bụng trướng, có thể có phản ứng phúc mạc, thăm khám âm đạo thấy u dính, rất ít di động, ấn thấy đau. Nếu như không điều trị kịp thời thì có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Xoắn u nang: Có thể xảy ra với bất kỳ loại u nào, những u nhỏ, có cuống dài, không dính là những u dễ bị xoắn. Do tuần hoàn máu đến buồng trứng bị ngưng trệ nên khi u xoắn bệnh nhân đau bụng dữ dội, liên tục, có thể buồn nôn, nôn, đôi khi có thể choáng vì đau. Khối u phình to khiến bụng chướng, ấn đau hạ vị và hai hố chậu, có phản ứng thành bụng. Thăm âm đạo thấy khối u căng, ít di động, ấn đau nhói.
Chèn ép các tạng xung quanh: Biến chứng này thường muộn, khi u đã phát triển lâu, kích thước lớn. U chèn ép bàng quang gây đái rắt, chèn ép trực tràng gây táo bón, đôi khi chèn ép niệu quản gây ứ nước bể thận, thậm chí có những khối u buồng trứng rất lớn chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây tuần hoàn bàng hệ, phù hai chi dưới, cổ trướng. Ung thư hóa có thể xuất hiện ở nang nước.
- U nang bì buồng trứng: khoảng 25% bệnh nhân mắc u nang buồng trứng ở dạng này. U bì buồng trứng là một khối u phát triển bên trong buồng trứng có cấu trúc của u bì buồng trứng chứa các loại bã nhờn, xương, tóc, da…
Thường đây là loại u lành tính nhưng nếu để lâu bệnh sẽ nguy hiểm trong đó ảnh hưởng tới khả năng sinh sản ở phụ nữ. Đó là khi các khối u bì lớn, đè lên buồng trứng và khiến chúng bị xoắn lại, cản trở dòng máu tới nuôi dưỡng buồng trứng, khiến các mô trong buồng trứng bị hoại tử, viêm nhiễm và ảnh hưởng tới nội tiết tố và khả năng sinh đẻ. Khi các khối u bì bị vỡ, sẽ ảnh hưởng tới các nang trứng khác, khiến người bệnh bị đau bụng dữ dội, nhiễm trùng…
Nguy hiểm hơn là sẽ chèn ép lên các cơ quan khác gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng như sảy thai , vô sinh hoặc đẻ non…
- Lạc nội mạc tử cung dạng u nang: nội mạc tử cung là lớp màng trong của tử cung, gồm 2 phần, phần nền hầu như không thay theo chu kỳ kinh nguyệt, trong quá trình mang thai và khi sinh nở. Tuy nhiên khi tổ chức nội mạc tử cung phát triển ngay trên bề mặt buồng trứng, gây phá hủy tổ chức buồng trứng lành. U thường gây đau, dính nhiều làm tắc vòi trứng gây vô sinh.
Ảnh 2: U nang buồng trứng có nhiều loại gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.
Như vậy, tùy vào loại u nang buồng trứng mà người bệnh gặp mức độ nguy hiểm khác nhau. Để giảm nguy cơ mắc căn bệnh này, chị em phụ nữ cần nhớ:
- Ăn uống lành mạnh, hạn chế sử dụng thực phẩm chứa nhiều mỡ động vật, chất béo bão hòa, protein, chất kích thích. Thay vào đó, ăn nhiều loại rau xanh, trái cây, ngũ cốc và các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin A, C, hidrocacbon, cellulose… Đồng thời, uống đủ từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày để cung cấp đủ nước cho cơ thể.
- Tăng cường chức năng giải độc của gan thông qua thực phẩm và nước uống.
- Kiểm tra hoạt động của tuyến giáp bằng các xét nghiệm sàng lọc định kỳ.
- Làm việc điều độ kết hợp với nghỉ ngơi hợp lý. Tăng cường thể lực bằng các bài tập thể dục nhẹ nhàng để nâng cao sức đề kháng của cơ thể.
U nang buồng trứng là một bệnh lý thường gặp ở phụ nữ và đa số là các khối u lành tính (ít gây ung thư). Tuy tỷ lệ u buồng trứng và ung thư buồng trứng không nhiều nhưng đây là loại ung thư có độ ác tính cao và thường không có triệu chứng gì trong giai đoạn sớm, chỉ có thể phát hiện khi khám phụ khoa và siêu âm. Đây là lý do các bác sĩ khuyến cáo chị em phụ nữ nên đi khám phụ khoa định kỳ 4 – 6 tháng/ lần để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của u nang buồng trứng cũng như các bệnh phụ khoa khác.
