Rối loạn tiêu hóa là biến chứng hay gặp nhất của những bệnh nhân mắc phải tiểu đường. Cùng tìm hiểu nguyên nhân tại sao tiểu đường làm tăng nguy cơ rối loạn tiêu hóa cùng một số lời khuyên của bác sĩ khi gặp phải tình trạng này thông qua bài viết dưới đây nhé.
Bệnh đái tháo đường hay còn gọi là bệnh tiểu đường có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm cho tất cả các tế bào và hệ cơ quan trong cơ thể. Đặc biệt những biến chứng của bệnh tiểu đường về hệ tiêu hóa chiếm tỷ lệ rất cao (lên đến 50% số bệnh nhân) và dẫn đến những trở ngại trong cuộc sống cũng như ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người bệnh.
Cứ hai người đến phòng khám bệnh tiểu đường thì có một người luôn phàn nàn về các vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa.
Vì sao bệnh tiểu đường có khả năng gây ra rối loạn tiêu hóa?
Có đến 75% những người mắc bệnh tiểu đường sẽ gặp phải các vấn đề về tiêu hóa vào một thời điểm nào đó, cho dù đó là trào ngược axit, viêm dạ dày, buồn nôn, hội chứng ruột kích thích hay chỉ là nhạy cảm với một số loại thực phẩm.
Các triệu chứng có thể nhẹ hơn hoặc thường xuyên hơn cộng thêm tác dụng phụ của bệnh tiểu đường sẽ làm tăng nguy cơ phát triển các vấn đề về dạ dày và ruột.
Rối loạn tiêu hóa có lẽ là vấn đề tiêu hóa tồi tệ nhất đối với bệnh nhân tiểu đường: Dạ dày mất quá nhiều thời gian để tiêu hóa thức ăn, dẫn đến một loạt các triệu chứng khó chịu, bao gồm buồn nôn và nôn nhiều. Tuy nhiên, bệnh tiểu đường có thể ảnh hưởng đến ruột nhiều hơn đến dạ dày, gây táo bón hoặc tiêu chảy.
Rối loạn tiêu hóa ở người tiểu đường là biến chứng thường gặp nhất
Những ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa đối với người bị tiểu đường
Túi mật và ống dẫn mật
Thông thường, khi chúng ta ăn, túi mật sẽ giải phóng chất dịch mật dự trữ trong túi mật vào ruột để giúp tiêu hóa thức ăn. Khi lượng đường trong máu tăng cao và mắc bệnh tiểu đường lâu ngày sẽ làm giảm khả năng co bóp của túi mật, là nguyên nhân dẫn đến tình trạng dịch mật bị tắc nghẽn, dịch mật không được bài tiết hết xuống ruột.
Sự tích tụ dịch mật này dẫn đến 2 tác hại lớn là tiêu hóa thức ăn kém và dễ hình thành sỏi trong túi mật do dịch mật bị ứ đọng, tạo điều kiện gây viêm túi mật. Sỏi mật có thể không có triệu chứng, nhưng chúng cũng có thể gây đau ở phần tư trên bên phải của bụng, sốt, run và lượng đường trong máu cao bất thường mà không rõ lý do.
Dạ dày
Liệt dạ dày do đái tháo đường kéo dài cũng là một biến chứng thường gặp. Người bệnh cảm thấy buồn nôn, nôn, nhanh no nên không ăn được nhiều. Bệnh nhân tiểu đường nôn nhiều sau khi ăn trong thời gian dài thì nên nghĩ ngay đến tình trạng liệt dạ dày do tiểu đường. Chán ăn, không ăn được nhiều, nôn trớ khiến người bệnh dễ suy nhược, cơ thể mệt mỏi do thiếu chất dinh dưỡng, có thể thiếu máu do thiếu vitamin và sắt.
Do dạ dày bị tê liệt, thức ăn đọng lại ở đó lâu hơn, dẫn đến nhiều hệ lụy khác như: Tụt huyết áp sau khi ăn do dịch tiêu hóa hấp thu chậm, thức ăn có thể bị vón cục trong dạ dày gây tắc nghẽn, cần phải nội soi cắt bỏ các bộ phận của dạ dày. Đặc biệt, việc thức ăn lưu lại lâu trong dạ dày cũng ảnh hưởng không nhỏ đến sự ổn định của đường huyết.
Viêm dạ dày khiến các chất khó hấp thu vào cơ thể hơn, ảnh hưởng lớn đến quá trình điều trị bệnh do thuốc uống không hấp thu được và cũng là một trong những nguyên nhân khiến đường huyết lên xuống thất thường.
Liệt dạ dày do đái tháo đường kéo dài cũng là một biến chứng thường gặp
Thực quản
Lượng đường trong máu quá cao sẽ gây rối loạn nhu động thực quản. Bệnh nhân có thể đến gặp bác sĩ với biểu hiện khó nuốt, nghẹn thức ăn, cảm giác nóng ran ở ngực do trào ngược dạ dày thực quản, thậm chí là đau tức ngực (dễ nhầm với đau thắt ngực do cơ tim bị thiếu máu).
Khi có các triệu chứng trên, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh nội soi thực quản để loại trừ các nguyên nhân gây khó nuốt khác như bệnh u thực quản, thực quản bị viêm hay thực quản nhiễm nấm.
Ở ruột và trực tràng
Bệnh tiểu đường cũng có thể dẫn đến các biến chứng ở ruột và trực tràng. Thông thường, các đợt đi ngoài phân lỏng có thể xảy ra lên đến hàng chục lần trong ngày. Bệnh nhân đi ngoài vào ban đêm nhiều hơn ban ngày. Đi ngoài nhiều khiến người bệnh cảm thấy rất bất tiện trong sinh hoạt, không dám đi đâu xa, mặc cảm, tự ti về bệnh của mình. Những đợt phân lỏng này có thể ngừng xen kẽ với việc đi ngoài bình thường hoặc thậm chí là táo bón.
Nếu bạn chỉ bị đi ngoài nhiều thì cân nặng thường không bị ảnh hưởng. Nhưng nếu có sụt cân thì phải xem đường huyết có cao quá không. Nếu không tìm ra được nguyên nhân hợp lý, cần xem xét các nguyên nhân khác dẫn đến đi vệ sinh nhiều lần và có thể sụt cân như viêm đại tràng, xơ tụy, viêm ruột nhiễm trùng,… Metformin và các chất ức chế alpha-glucosidase cũng có thể gây khó chịu ở ruột.
Thông thường, khi có một lượng phân vừa đủ trong trực tràng, nó sẽ gửi tín hiệu đến hệ thần kinh trung ương để báo cho chúng ta biết rằng chúng ta cần phải đi đại tiện. Nếu có điều kiện, cơ vòng trực tràng sẽ giãn ra và theo phản xạ co bóp hàng loạt cơ khác để tống phân ra ngoài.
Tuy nhiên, đối với bệnh nhân tiểu đường có bệnh lý thần kinh không tự chủ, hầu hết bệnh nhân có thể cảm thấy phân trong trực tràng nhưng không thể ức chế chúng không ra ngoài. Đôi khi người bệnh không thể kiểm soát được bản thân, phân có thể rỉ ra quần gây cảm giác khó chịu. Bản thân người bệnh thường mặc cảm về bệnh bởi những phiền toái mà biến chứng này gây ra.
Bệnh tiểu đường cũng có thể dẫn đến các biến chứng ở ruột và trực tràng
Bệnh tiểu đường và chứng táo bón
Bệnh nhân tiểu đường rất dễ bị táo bón. Đây là hệ lụy của bệnh đái tháo đường gây ra cho thần kinh tự chủ. Người bệnh thường có các triệu chứng như tụt huyết áp, ít đi tiêu (giảm số lần đi tiêu và ít hơn 3 lần một tuần), đau bụng, phân cứng, cảm giác mắc kẹt ở hậu môn, phải rặn mới đi được phân. Táo bón lâu ngày sẽ khiến người bệnh mệt mỏi, khó chịu, ăn không ngon, luôn có cảm giác đầy bụng, suy nhược cơ thể.
Đặc biệt, đối với người bệnh đái tháo đường, táo bón khiến người bệnh không muốn ăn, giảm hấp thu nên có thể gây hạ đường huyết, đồng thời có thể dẫn đến biến chứng nhiễm toan ceton do tích tụ amoniac hoặc nhiễm vi khuẩn tiêu hóa.
Bệnh nhân tiểu đường rất dễ bị táo bón
Lượng đường trong máu cao ở bệnh nhân tiểu đường có thể gây ra các vấn đề với hệ tiêu hóa. Nhiều bệnh nhân đã khỏi hẳn các triệu chứng tiêu hóa khi đường huyết đã được điều chỉnh về mức bình thường và ổn định. Vì vậy, một trong những nguyên tắc chung khi điều trị các triệu chứng này là duy trì lượng đường trong máu ổn định sẽ ngăn ngừa rối loạn tiêu hóa.
Tuy nhiên, khi gặp các triệu chứng tiêu hóa trên, người bệnh tiểu đường không nên bi quan, chán nản, cần tìm hiểu rõ nguyên nhân, thăm khám bác sĩ để có biện pháp điều trị nhanh chóng, tránh để bệnh lâu dài gây ra những hậu quả khôn lường.
